Voor de jaren nul van deze eeuw was het onfatsoenlijk om te zeggen dat Marokkanen en Turken hier niet hoorden en dat ze terug moesten. Zeker, er waren genoeg mensen die dat beweerden, maar die hadden niets in te brengen. Zij riepen dit soort dingen op verjaardagen en in kroegen, soms in de kantine op het werk en daar bleef het bij.
De Centrum Democraten van Hans Janmaat huldigden weliswaar openlijk het standpunt dat Nederland voor de Nederlanders was, maar geen enkele andere partij wilde met ze te maken hebben en normale mensen stemden er niet op. Fractieleider Hans Janmaat werd genegeerd door Kamerleden van andere partijen.
Het stigmatiseren van hele bevolkingsgroepen werd over het algemeen onjuist en gevaarlijk geacht. Racisme wilde men het niet noemen, maar toch, het hing er tegenaan.
Toen brak het jaar 2000 aan. Paul Scheffer schreef het artikel het Multicultureel Drama, waarin hij beweerde dat de migranten in een achterstandspositie zaten, waar ze niet vanzelf uit zouden geraken, een jaar later boorden zich twee door radicale moslims bestuurde vliegtuigen in de Twin Towers en Pim Fortuyn dreigde met zijn anti-migrantenstandpunt zestien zetels te halen bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2002.
Heel geleidelijk werd het gewoon om Marokkanen en Turken als ongewenst te beschouwen. Het ging niet langer meer over het opheffen van achterstand van een groep, die duidelijk vaker werkloos en vaker slecht opgeleid was. Het ging om vermeende culturele verschillen, die integratie in de weg stonden. Nog niemand zei het hardop, maar de gedachte leefde dat Nederland een ongeluk was overkomen met de komst van de gezinnen van de voormalige gastarbeiders.
Als je tegen opvattingen die implicitiet discriminerend waren inging, werd je politiek correct genoemd. Je was iemand die de ogen sloot voor de problemen, die die problemen onder het vloerkleed wilde vegen, zoals decennia lang het gebruik was geweest. Politiek correct was fout en elitair.
Na de moord op Pim Fortuyn haalde zijn LPF een grote verkiezingswinst. Veel mensen stemden zelfs op de overledene, die toch echt niet veel meer kon uitrichten. De leden van zijn in allerijl opgerichte partij ook niet, zo bleek al snel. De LPF-ministers zorgden elke dag voor veel vermaak. Regeren konden ze niet, wat op zich helemaal geen schande is: besturen is een vak, waarvoor naast talent kennis en ervaring nodig is. Het is wel bedenkelijk als mensen denken dat ze wel even een departement kunnen gaan leiden en vervolgens nog de kans krijgen om dat te gaan doen ook. Na een paar maanden viel dit kabinet.
Je zou verwachten dat Nederland toen wel genoeg had van het rechtse populisme, waarbij het discriminerende standpunt over migranten steeds belangrijker werd, maar het tegendeel bleek het geval.
Gevestigde partijen namen de meest laakbare ideeën over en buitelden over elkaar heen om toch vooral met ferme taal over Marokkanen en Turken op de televisie te komen. Zo konden ze kiezers trekken. Problemen moeten benoemd kunnen worden, zo stelden zij.
Wilders kwam met zijn volgelingen in de Kamer. Hij was democratisch gekozen, vond men. Geen woord over het feit dat zijn beweging verre van democratisch was: de partij heeft geen leden en Wilders is de enige die wat heeft in te brengen. Geen verontwaardiging over zijn mallotige voorstellen als het instellen van de kopvoddentaks en het verbod op de Koran. Het mocht allemaal, want Nederland was een democratie waar vrijheid van meningsuiting een groot goed was. Dat hele groepen mensen in dit land beledigd en gemarginaliseerd werden, deed er niet langer toe.
Het CDA en de VVD gingen zelfs zo ver dat zij een kabinet vormden met gedoogsteun van de PVV.
Op de avond na de gemeenteraadsverkiezingen dit jaar riep Wilders op tot etnische zuivering. Luid en duidelijk. Zelfs voor de selectieve verstaander was hij niet meer mis te verstaan. Het halve land viel over hem heen. Ook sommige van zijn volgelingen in Kamer en gemeenteraden vonden dit te gortig en zij stapten uit de partij. In het jeugdjournaal probeerde de Minister-president ongeruste kinderen te kalmeren en in de afgelopen weken hebben duizenden mensen aangifte gedaan tegen Wilders.
Maar waarom nu pas die verontwaardiging? Wilders heeft niets nieuws gezegd. Het is altijd duidelijk geweest waar hij voor stond. Zou het misschien zo zijn dat veel mensen hem gelijk gaven al zouden ze het zelf anders verwoorden? Was het misschien zo dat het sociale klimaat in Nederland ernstig verziekt was geraakt nu hele groepen als verstoringen en zondebok werden beschouwd en zo werden behandeld?
Ik denk van wel. Wilders is het probleem niet. Het probleem is dat racistisch denken normaal is geworden in dit land. Het wordt tijd dat we weer politiek correct worden en dat we ons allemaal realiseren dat het stigmatiseren van bevolkingsgroepen leidt tot Auschwitz.